“Piekielna” wycieczka.

            W dniu 27-05-2023 r. piętnastoosobowa grupa Gwarków Noworudzkich i sympatyków Koła spotkała się na noworudzkim dworcu PKP, aby wspólnie wybrać się na wycieczkę w urokliwy południowo-wschodni skraj Gór Stołowych pomiędzy miejscowościami Szczytna a Polanica Zdrój.

            Do Szczytnej dotarliśmy KD o godzinie 8:15 i po pamiątkowym zdjeciu udaliśmy sie w kierunku pierwszego celu naszej wycieczki “Zamku Leśna Skała”.

            Szczytna – pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z XIV wieku, kiedy to osada należała do państewka homolskiego. W XVI wieku wraz z okolicznymi włościami zakupił ją znany w Europie lekarz i reformator religijny Jan Crato von Kraffstein i ją rozbudował. Obok folwarku powstał tartak, młyn, browar i wiele zakładów rzemieślniczych. W XVII wieku wybudowano pierwszą hutę szkła, młyn i kilka warsztatów tkackich. W XIX wieku huta szkła została rozbudowana uruchomiono szlifiernię kryształów.

            Szlakiem czarnym, a nastepnie żółtym i leśną ścieżką, dotarliśmy do Zamku.

            “Zamek” Leśna Skała – górujący nad miastem neogotycki pałac powstał w latach 1831–1837, jako rezydencja właściciela Szczytnej, hrabiego majora Leopolda von Hochberga. Pałac wybudowany został niedaleko miejsca, w którym pod koniec XVIII w. Prusacy wybudowali Fort na Szczytniku wchodzącego w skład systemu obronnego powiązanego z twierdzą w Srebrnej Górze i twierdzą w Kłodzku.

            Po pamiątkowym zdjeciu na tle Zamku i krótkiej przerwie na posiłek skierowaliśmy się na punkt widokowy na Orlich Skałach.

            Orle Skały – okazałe skały piaskowcowe kilkudziesięciometrowej wysokości, tworzące urwisko położone na zachodnim stoku Szczytnika. Na szczycie punkt widokowy na Szczytną, Góry Bystrzyckie i Stołowe. Kruk to imponujący piaskowcowy mur o wysokości 25 metrów na południowej stronie masywu Szczytnika z naturalnym punktem widokowym na Góry Bystrzyckie.

            Na Orlich Skałach podziwialiśmy piekną panoramę Szczytnej, Grodczyn i Orlicę.

            Piekielna Przełęcz 505 m n.p.m.– przełęcz na krawędzi dolnego piętra Gór Stołowych, nad Polanicą-Zdrojem, pomiędzy Szczytnikiem a Piekielną Górą.

            Po dotarciu do Piekielnej Przełęczy rozpaliliśmy ognisko i tradycyjnie piekliśmy kiełbaski w miejscu odpoczynkowym wykonanym dla turystów przez Nadleśnictwo Zdroje.

            Polanica Zdrój – najstarsza wzmianka dotycząca Polanicy została wpisana pod datą 1 lutego 1347 do najstarszej kłodzkiej księgi sądu stanowego dla szlachty z lat 1346–1390. Dotyczyła osady otoczonej gęstymi lasami zwanej Heyde. Osada ta była własnością znanego śląskiego rodu rycerskiego von Glaubitz rezydujących na zamku Szczerba.   

            Wycieczkę zakończyliśmy na stacji PKP w Polanicy Zdroju skąd pociągiem KD, a z Kłodzka autobusem KD-A wróciliśmy do Nowej Rudy .

Zdjęcia: Jerzy Garus, Wacław Koch, Jarosław Zychowicz, Halina Zychowicz

Jarosław Zychowicz PTG

Koło PTTK im. Gwarków Noworudzkich      

1 2 ►

W dniu 20-05-2023 r. szesnastoosobowa grupa sympatyków i Gwarków Noworudzkich spotkała się na Przełęczy Jugowskiej przy historycznym krzyżu z 1885 roku. na zaplanowaną na dziś wyprawę na Kalenicę. Kol. Czesław opowiedział o mrocznej historii związanej z postawieniem tego krzyża przez rodzinę zamordowanego kupca. W XIX w. Przełęcz Jugowska pełniła punkt przeładunkowy węgla z kopalń z okolic Nowej Rudy do zaopatrzenia mieszkańców i zakładów w Pieszycach, Bielawie i Dzierżoniowie. W okresie międzywojennym na Przełęczy Jugowskiej znajdował się przystanek samochodów pocztowych, które kursowały z Pieszyc ( stacja kolejowa ) do Nowej Rudy. Dawna nazwa Przełęczy Hausdorfer Kreutz ( Jugowski Krzyż). Trzeba przyznać, że pogoda nas nie rozpieściła – silne zamglenie i słaba widoczność i mając nadzieję na poprawę pogody wyruszyliśmy wolno i mozolnie pod górę na stok Rymarza., którego szczyt minęliśmy w lewej strony i dotarliśmy do Zimnej Polanki ( Kalte Wasser ) – w czasie wojen o Śląsk ( 1740-1763 )prawdopodobnie znajdowała się tu wojskowa czatownia, która chroniła przejście przez Góry Sowie. Pomimo silnego zamglenia spotkaliśmy dużo turystów i rowerzystów. Po krótkim odpoczynku i zastrzyku cukru w postaci krówek i innych słodyczy wyruszyliśmy pod Słoneczną i dalej obok Dzikich Skał dotarliśmy do celu wędrówki Kalenicy ( Góra Wieży lub Krowia Góra ) gdy z mgły wyłoniła się stalowa wieża. Obowiązkowa wspinaczka na wieżę, lecz przez krótkie przebłyski słońca i podmuchy wiatru niewiele było widać ( mgła nie chciała odlecieć ). Pod wieżą rozpaliliśmy ognisko i zapachniało kiełbaskami ( smakowały wybornie). Choć pogoda nam nie dopisała to w dobrych humorach powróciliśmy na Przełęcz Jugowską, obiecując sobie, że jeszcze wrócimy i widoki z wieży na Kalenicy nie będą miały przed nami tajemnic.(mgło a kysz ).

Wycieczkę prowadził: kol. Edward Soja – trasę wycieczki udokumentowali: kol. Edward Lada i kol. Edward Soja.

Wróciliśmy na szlak starych zamków, duchów, legend i ukrytych skarbów. Tym razem 28 tropicieli historii śląskich Piastów dotarło na start dzięki firmie Drogowy Transport Osobowy Piotr Piotrowski (dziękujemy!).

Nasz wędrówka rozpoczęła się u bram Pałacu Bobrów. Ten murowany obiekt na miejscu obecnego pałacu został wzniesiony ok. roku 1450, pełnił funkcję przeprawy przez Bóbr. Historycy nie są w stanie ustalić, czy był to zamek, czy wieża strażnicza. W II połowie XV w. majątek w Bobrowie należał do rodziny Schaffgotschów. Na przełomie XVI/XVII właścicielem siedziby został Nickel von Zedlitz. Prawdopodobnie w miejscu dzisiejszego pałacu wybudował on prosty kamienny dwór. Około połowy XVII w. nastąpiła kolejna rozbudowa, po czym Carl Christoph von Zedlitz odsprzedał majątek Annie von Nostitz. Przez wieki dwór przechodził w kolejne ręce m.in. zakonu jezuickiego z Jeleniej Góry, Schaffgotschów, Daniela von Buchs, hrabiego Rothkirch, Ernestyna von Köckritz. Pod koniec XIX w. właścicielem został Hans Rudolf von Decker. Postanowił gruntownie przebudować dwór według planów berlińskiego architekta Paula Roetgera. Pałac w rękach rodziny von Decker pozostał do roku 1921. Do II wojny światowej w obiekcie m.in. znajdował się obiekt szkoleniowy SA. Po 1945 r. kolejno pałac zajmowany był przez; Armię Radziecką, ośrodek dla uchodźców politycznych z Grecji, dom poprawczy, ośrodek kolonijny, PGR, SKR, Inspektorat OC z Jeleniej Góry. Od końca lat 60. XX w. nieużytkowany, popadł w ruinę. Obecnie obiekt jest własnością prywatną.

Po wykonaniu zdjęć (obiekt nie jest do zwiedzania) ruszyliśmy zrazu łagodnie, potem coraz mocniej pod górę pośród drzew Rudawskiego Parku Krajobrazowego. Pod Sokolikiem podział grupy na: Zdobywców i Podziwiaczy. Ci pierwsi ostro, zakosami pod górę wspięli się na skałkę Sokoli Wielki (wspaniałe widoki!), po czym, poprzez Przełączkę – dotarli do Krzyżnej Góry, gdzie oprócz kolejnego wspaniałego punktu widokowego znaleźliśmy ledwie widoczne ruiny Zamku Sokolec.

Zamek Sokolec w Rudawach Janowickich to warownia, której fundacja jest niejasna, ale prawdopodobnie powstała na inicjatywę jednego z książąt świdnicko-jaworskich w XIII wieku. Zamek nazywano początkowo Falkenstein od skał zamieszkujących pobliskie sokoły, a dopiero po 1945 roku zaczął funkcjonować pod polską nazwą Sokolec. Historia warowni jest mało znana, jednak pierwszym potwierdzonym burgrabią był Clericus Bolcze, wzmiankowany w 1369 roku. W czasie wojen husyckich panowie z Sokolca korzystali z wojennego bezprawia i rabowali. W nocy z 11 na 12 sierpnia 1434 roku husyci zaatakowali i spalili zamek. W XV wieku Sokolec był własnością rodu von Tschirn i w 1553 roku zakończył swoją działalność jako warownia.

Po zejściu z Krzyżnej Góry spotkaliśmy się wszyscy w schronisku PTTK “Szwajcarka” – dawnym domku myśliwskim Wilhelma Hohenzollerna. Po posiłku – w drogę, ku skalnym formacjom “Piec” i “Skalny Most” w dolinie potoku Janówka. Potem Zdobywcy ruszyli na Zamek Bolczów, drogą przez Głaziska Janowickie, a Podziwiacze prosto do Janowic Wielkich.

Do Zamku Bolczów dotarliśmy już po 15:00, znalazł się więc czas i na zwiedzanie i na ognisko.

Nazwa warowni wywodzi się zapewne od imienia jej fundatora, Clericusa Bolcze. Przez kolejne lata XV i XVI wieku zamek często zmieniał właścicieli. W 1645, gdy pod zamek podłożono ogień – spłonęła wówczas drewniana konstrukcja wraz z poszyciem i więźbą dachową. Po kolejnym pożarze we wrześniu 1646 warownia została opuszczona i popadła w ruinę.

W roku 1679 majątek wraz ze zniszczonym już zamkiem nabył od Maximiliana von Mauschwitza Erdmann hrabia von Promnitz (zm. 1745), minister Tajnego Gabinetu Augusta II Mocnego, który wkrótce sprzedał go Christianowi Friedrichowi zu Stolberg-Wernigerode. Hrabia Wilhelm Stolberg-Wernigerode polecił odgruzowanie starych ruin i doprowadzenie do stanu umożliwiającego ich bezpieczne zwiedzanie. W ramach tych prac wzmocniono część murów, a część zrekonstruowano, odgruzowano wydrążoną na dziedzińcu studnię, wybudowano drewniane schody i ganki, a na zamku wysokim wzniesiono gospodę. w bardzo modnym w owych czasach stylu szwajcarskim. Na początku XX wieku w sąsiedztwie gospody zbudowano schronisko, które funkcjonowało jeszcze przez początkowy okres drugiej wojny światowej, a następnie przez kilka lat po wojnie, po czym zostało zamknięte i rozebrane. Pierwsze po wojnie i jak dotąd najbardziej zaawansowane prace konserwatorskie miały miejsce na zamku w połowie lat 60. XX wieku.

Z Zamku już krótka droga do Janowic Wielkich, gdzie czekał na nas autokar.

Zdjęcia: Edward Lada, Stanisław Sum
Impresja filmowa: Stanisław Sum

1 2 ... 5 ►

Noworudzki UTW – uśmiechnięte jagodowe racuchy
Były przepyszne. Ale zanim do nich dotarliśmy… Do Przełęczy Nad Porębą dojechaliśmy w
padającym deszczu. Zapowiadał się parasolowo-pelerynowy rajd. Po przejściu jakiegoś
kilometra padać przestało, ale za to mgła dosłownie nas otuliła. Wieżę widokową na
Jagodnej (a celem naszym było Schronisko Jagodna) zauważyliśmy w ostatniej chwili. Była
przerwa na mały popas i nagle wyjrzało – najpierw nieśmiało – słonko. Od razu zrobiło się
weselej i rześko ruszyliśmy dalej. Rozpogodziło się zupełnie i z przyjemnością rozgościliśmy
się przy schronisku. Zapłonęło ognisko i zapachniały smażone kiełbaski. A po kiełbaskach
przyszła kolej na degustacje gruli z gzikiem (ale pycha!) oraz uśmiechnięte jagodowe
racuchy (place lizać!) – specjały schroniskowej kuchni. Przyszedł też czas na konkursowe
zmagania z zakresu przyrody, która nas otaczała. Konkurs o ptakach przygotował kol.
Czesław, a konkurs o kwiatach kol. Marta. Zwycięzcy zostali oczywiści drobnymi nagrodami.
Syci wrażeń i smakołyków wracaliśmy do domu widokową trasą przez Zieleniec (autobusem
oczywiście – “Uśmiechniętym). A przez mokre, mgliste i słoneczne drogi, połączone siły Koła
PTTK im. Gwarków Noworudzkich i AniKijów Noworudzkiego UTW poprowadził Przodownik
Turystyki Górskiej kol. Edward Soja.
Do zobaczenia na następnej trasie!

Anna Szczepan
Noworudzki UTW